W dniach 17-18 października 2024 roku w Toruniu odbędzie się ogólnopolska konferencja „Prawdziwa wolność jest pierwszą cechą człowieczeństwa” – różne wymiary wolności od lat siedemdziesiątych XX wieku do chwili obecnej, w 40. rocznicę śmierci błogosławionego ks. Jerzego Popiełuszki. Organizatorem konferencji jest Centrum Badania Historii Solidarności i Oporu Społecznego w PRL UMK oraz Kujawsko-Pomorski Urząd Marszałkowski.

Konferencja odbędzie  się w Urzędzie Marszałkowskim Województwa Kujawsko-Pomorskiego, ul. Plac Teatralny 2, Toruń.

„Prawdziwa wolność jest pierwszą cechą człowieczeństwa” – różne wymiary wolności od lat siedemdziesiątych XX wieku do chwili obecnej.
PROGRAM KONFERENCJI

17 października 2024 roku

9.00 Uroczyste rozpoczęcie konferencji

Sesja I: Kościół w obliczu totalitaryzmu
Prowadzenie: dr hab. Sylwia Galij-Skarbińska, prof. UMK

9.20 prof. dr hab. Mirosław Golon (UMK) – Katastrofa realnego socjalizmu czy szansa na reformę. Partia komunistyczna wobec wolności związkowych na peerelowskiej prowincji w latach 1980-1981 (na przykładzie wybranych ośrodków)
9.40 dr hab. Mariusz Krzysztofiński (IPN Rzeszów) – „Szczypanie duchowieństwa” i „walka podjazdowa z Kościołem”. Wybrane przykłady stosowania dezintegracji i dezinformacji operacyjnej przez Departament IV MSW w latach 80. XX wieku
10.00 dr Judyta Bielanowska (ECS Gdańsk) – Prześladowania religijne i działalność ruchów wyznaniowych na obszarze radzieckich republik nadbałtyckich w latach 70. i 80. XX w. Analiza źródłowa
10.20 prof. dr hab. Krzysztof Brzechczyn (UAM, IPN Poznań) – Czy pielgrzymka Jana Pawła II w czerwcu 1979 r. do Polski bezpośrednio przyczyniła się do Sierpnia 1980 roku? Próba analizy metodologicznej
10.40 dr hab. Krzysztof Sychowicz, prof. Akademii Łomżyńskiej (IPN Białystok, Akademia Łomżyńska) – Kościół katolicki w Polsce północno-wschodniej wobec przemian prawnych, społecznych i politycznych w latach 1983-1989
11.00–11.40 Dyskusja, przerwa kawowa

Sesja II: Ks. Jerzy Popiełuszko – niezłomny kapelan „Solidarności”, męczennik i błogosławiony Kościoła
Prowadzenie: prof. dr hab. Wojciech Polak

11.40 dr hab. Łucja Marek (IPN Kraków) – Bojownik za wiarę. Myśli i rezonans nauczania ks. Jerzego Popiełuszki
12.00 ks. dr Adam Jeszka, dr Jan Wółkowski (UMK Toruń) – Męczeństwo bł. ks. Jerzego Popiełuszki w nauczaniu św. Jana Pawła II. Refleksje teologiczno-filozoficzne
12.20 dr hab. Cecylia Kuta (IPN Kraków, UPJPII Kraków) – Reakcje krakowskiej prasy drugiego obiegu na zabójstwo ks. Jerzego Popiełuszki i morderstwa na tle politycznym w latach osiemdziesiątych XX wieku
12.40 dr Krzysztof Osiński (IPN Bydgoszcz) – Reakcje mieszkańców Bydgoszczy na porwanie i śmierć ks. Jerzego Popiełuszki
13.00 Dyskusja

Sesja III: Ks. Jerzy Popiełuszko – niezłomny kapelan „Solidarności”, męczennik i błogosławiony Kościoła
Prowadzenie: ks. dr Michał Damazyn

14.20 dr hab. Paweł Stachowiak, prof. UAM (UAM Poznań) – Ks. Jerzy Popiełuszko i kard Józef Glemp. Analiza relacji
14.40 ks. dr Antoni Poniński – Cenzura wobec relacji z procesu toruńskiego (na przykładzie relacji w „Ładzie Bożym”)
15.00 dr hab. Jarosław Wąsowicz SDB (Salezjański Instytut Teologiczny w Krakowie) – Patron Polski umęczonej. Święty Maksymilian Maria Kolbe i jego wpływ na życie i nauczanie ks. Jerzego Popiełuszki
15.20 Krzysztof Kolczyński – Dramatyczne okoliczności związane z upamiętnieniem postaci bł. ks. Jerzego Popiełuszki na Warmii i Mazurach
15.40 Piotr Skrzypiński (UAM Poznań) – Ks. Jerzy Popiełuszko w świetle propagandy PRL
16.00 Radosław Anasz (UMK Toruń) – Błogosławiony ks. Jerzy Popiełuszko w wierszu i muzyce – przyczynek do szczegółowych badań
16.20 – 16.40 dyskusja, przerwa kawowa

Sesja IV: Księża niezłomni wobec komunistycznego reżimu
Prowadzenie: dr hab. Sylwia Galij-Skarbińska, prof. UMK

16.40 Artur Brożyniak (IPN Rzeszów) – Ks. Stanisław Czenczek kapłan „Solidarności”
17.00 Łukasz Sołtysik (IPN Wrocław) – Zarys działalności ks. Stanisława Orzechowskiego „Orzecha” jako duszpasterza środowisk opozycji we Wrocławiu 1980-1989
17.20 ks. dr Michał Damazyn (UMK) – Ks. Wojciech Dzierzgowski – wierny syn Kościoła i Ojczyzny
17.40 Dyskusja i zakończenie pierwszego dnia obrad

18 października 2024 roku

Sesja V: Księża niezłomni wobec komunistycznego reżimu
Prowadzenie: prof. dr hab. Wojciech Polak

9.00 ks. prof. dr hab. Józef Marecki (IPN Kraków) – „Walczył o prawdę i Ojczyznę”. O. Ryszarda Ślebody OFMCap życie niepokorne
9.20 prof. dr hab. Waldemar Rozynkowski (UMK Toruń) – „Chcemy dzisiaj naszą modlitwą ogarnąć wszystkie bolesne sprawy naszej Ojczyzny. Zwłaszcza zaś tych, którzy dla niej cierpią najbardziej” – pamięć bł. ks. Jerzego Popiełuszki o cierpiących dla Ojczyzny
9.40 dr Paweł Fornal (IPN Rzeszów) – W walce z dwoma totalitaryzmami... Ksiądz Piotr Moch (1909-1981) jako przykład niezłomnej postawy wobec nieludzkiego systemu
10.00 dr hab. Elżbieta Wojcieszyk (IPN Poznań) – Duszpasterstwo Ludzi Pracy i Duszpasterstwo Rolników Indywidualnych – wsparciem Kościoła katolickiego dla organizujących się grup i środowisk opozycyjnych w latach osiemdziesiątych XX wieku
10.20 – 11.00 Przerwa kawowa, dyskusja

Sesja VI: Machina komunistycznych represji
Prowadzenie: ks. dr Michał Damazyn

11.00 prof. dr hab. Wojciech Polak (UMK) – Prześladowania Kościoła katolickiego w Toruniu w latach osiemdziesiątych XX wieku
11.20 dr Franciszek Dąbrowski (IPN Warszawa, Akademia Sztuki Wojennej w Warszawie) – Najnowszy stan i potrzeby wydań źródłowych dokumentacji aparatu bezpieczeństwa dotyczącej księdza Jerzego Popiełuszki
11.40 Marcin Myśliński (Wydawnictwo św. Macieja Apostoła Lubliniec) – Wypadek samochodowy czy morderstwo? Kulisy wypadku w Białobrzegach w dniu 30 listopada 1984 roku
12.00 dr Marta Milewska (IPN Warszawa, Akademia Finansów i Biznesu Vistula w Warszawie) – Prawda w inskrypcjach ukryta, czyli o Izbie Pamięci Strzelecka 8, poświęconej Więźniom Wojewódzkiego Urzędu Bezpieczeństwa Publicznego przy ul. Strzeleckiej 8 w Warszawie
12.20 dr Małgorzata Zamojska (Bydgoska Szkoła Wyższa) – „Wolność jako wierność samemu sobie” (Jan Paweł II). Zasadnicza służba kleryków w PRL jako przykład „zielonego internowania”. Analiza porównawcza
12.40 dr hab. Sylwia Galij-Skarbińska, prof. UMK (UMK) – Pierwsze próby rozliczenia komunistycznych zbrodni jesienią 1989 roku - Sejmowa Komisja Nadzwyczajna do Zbadania Działalności MSW
13.00 Dyskusja
Zakończenie konferencji