Instytut Historii i Archiwistyki

Kontaktul. Bojarskiego 1, 87-100 Toruń
tel.: +48 56 611 3732
fax: +48 56 611 3775
e-mail: iha@umk.pl

W profesorskim gronie

Teczka z logo UMK i bukiet róż leżą na stole
fot. Andrzej Romański

W okresie wakacyjnym aż jedenaściorgu naukowcom z Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu nadano tytuł profesora. Wśród nich są pracownicy naszego Wydziału Nauk Historycznych UMK. Prezydent RP nadał tytuły profesora: prof. dr hab. Dorocie Michaluk (w dyscyplinie historia) oraz prof. dr hab. Małgorzacie Grupa (w dyscyplinie archeologia).


Prof. dr hab. Małgorzata Grupa – w 1982 roku ukończyła studia archeologiczne ze specjalnością konserwacja zabytków archeologicznych na Uniwersytecie Mikołaja Kopernika w Toruniu. W tym samym roku roku zorganizowała Pracownię Konserwacji Zabytków Archeologicznych w Instytucie Archeologii UMK, w której prowadzi działalność naukową, konserwatorską i dydaktyczną. Jeszcze jako pracownik naukowo-techniczny na podstawie rozprawy "Ubiór mieszczan toruńskich z XVI-XVIII wieku w świetle źródeł archeologicznych z krypt kościoła Wniebowstąpienia Najświętszej Marii Panny w Toruniu", przygotowanej pod kierunkiem prof. dr. hab. Andrzeja Koli, uzyskała stopień doktora nauk humanistycznych na Wydziale Nauk Historycznych UMK w 2003 roku. Od 2006 roku kontynuowała pracę na stanowisku adiunkta. Stopień doktora habilitowanego uzyskała w 2013 roku na podstawie rozprawy "Wełniane tekstylia pospólstwa i plebsu gdańskiego (XIV-XVII w.) i ich konserwacja".

Uczestniczyła w licznych pracach archeologicznych podwodnych i naziemnych w Polsce i Europie. Specjalizuje się w konserwacji zabytków archeologicznych wykonanych z surowców organicznych: drewna, skóry, tkanin oraz poroża. Zajmowała się konserwacją zabytków wydobytych z dołów śmierci oficerów polskich zamordowanych przez NKWD w Charkowie, Miednoje, Katyniu i Kijowie, zabytków z obozów zagłady Żydów w Bełżcu, Oświęcimiu i Sobiborze, ubiorów grobowych wydobytych z krypt kościołów w Lubiniu, Gdańsku, Toruniu, Gniewie, Piasecznie, Byszewie, Szczuczynie, Końskowoli, Łukowie, Radzyniu Podlaskim, Pszczynie, Konotopie, Lublinie i Kazimierzu Biskupim. Za konserwację szat z Lublina otrzymała prestiżową nagrodę Unii Europejskiej – EUROPA NOSTRA 2002, a za konserwację obiektów wydobytych z dołów śmierci z 1940 – Srebrny Krzyż Zasługi i medale za aktywną współpracę z polskimi muzeami.

Jest autorką ponad 180 publikacji (autorskich i współautorskich) poświęconych zagadnieniom osadnictwa, kultury materialnej, szeroko pojętej kultury funeralnej średniowiecza i czasów nowożytnych oraz konserwacji zabytków archeologicznych. Jej ostatnia książka "Czas żupanów, czas czechmanów" to efekt ponadtrzydziestoletnich prac związanych m.in. z poznawaniem zagadnień kultury funeralnej czasów nowożytnych. Konfrontacja źródeł archeologicznych, pozyskanych przede wszystkim z krypt i grobów pod posadzką kościołów, z dostępną ikonografią oraz wcześniejszą literaturą, pozwoliła na wyodrębnienie i szczegółowy opis nieznanych dotychczas detali odzieży męskiej z terenów Rzeczypospolitej, a także weryfikację ich datowania. Prace konserwatorskie i rekonstrukcyjne przyczyniły się do odsłony nowych, unikatowych elementów stroju w postaci czechmanów, zwanych też często żupanami. Publikacja znacząco poszerza dotychczasową wiedzę o męskim ubiorze szlacheckim okresu sarmatyzmu, określanym jako tzw. strój polski.

Pozyskaną wiedzę stara się jak najrzetelniej przekazać młodym adeptom archeologii, którzy wkraczają w świat nauki. Czterokrotnie jej podopieczni uzyskali stypendia MNiSW za dorobek naukowy.

Prof. dr hab. Dorota Michaluk – ukończyła studia magisterskie na kierunku historia w Filii Uniwersytetu Warszawskiego w Białymstoku. Po studiach pracowała w Ośrodku Historii Wojskowej w Muzeum Wojska w Białymstoku, a następnie podjęła studia doktoranckie na Wydziale Nauk Historycznych UMK. W 1999 roku obroniła rozprawę doktorską pt. "Ziemia mielnicka województwa podlaskiego w XVI-XVII wieku. Kształtowanie się terytorium i własność ziemska" przygotowaną  pod opieką prof. dr. hab. Stanisława Alexandrowicza. W 2011 roku uzyskała stopień naukowy doktora habilitowanego nauk humanistycznych w zakresie historii Polski i krajów Europy Wschodniej w czasach nowożytnych i najnowszych na podstawie dorobku naukowego i monografii pt. "Białoruska Republika Ludowa. U podstaw białoruskiej państwowości 1918‒1920" (Toruń 2010) omawiającej próbę utworzenia niepodległego państwa białoruskiego po I wojnie światowej.

Od 1999 roku jest zatrudniona na UMK. Początkowo pracowała w Instytucie Historii i Archiwistyki, a następnie w Instytucie Stosunków Międzynarodowych, który wszedł później w skład Wydziału Politologii i Studiów Międzynarodowych. Od jesieni 2019 roku ponownie jest pracownikiem Instytutu Historii i Archiwistyki na Wydziale Nauk Historycznych.

Publikacje prof. Michaluk dotyczą historii politycznej i społecznej Europy Wschodniej (przede wszystkim Białorusi i Litwy w XIX‒XX wieku) oraz dziejów Podlasia w czasach nowożytnych. Interesują ją szczególnie przemiany i procesy narodowościowe, formowanie się państwowości w XX wieku, historia dyplomacji, społeczne aspekty wojen, historia i współczesne problemy pogranicza polsko-białoruskiego i polsko-litewskiego. Jest autorką książek na temat rozwoju przestrzennego i lokacji miast podlaskich (Bielska Podlaskiego, Narwi, Narewki, Mielnika) oraz własności ziemskiej i osadnictwa na Podlasiu w XVI‒XVII wieku, a także współautorką (wraz z Tomaszem Błaszczakiem i Iryną Matiash) biografii Iwana Kraskowskiego, tworzącego m.in. podstawy służby dyplomatycznej Ukraińskiej Republiki Ludowej i organizatora szkolnictwa białoruskiego na Łotwie w okresie międzywojennym.

Wielokrotnie  aktywnie uczestniczyła w zagranicznych konferencjach, seminariach naukowych i odczytach. Była stypendystką Fundacji Lanckorońskich, Uniwersytetu Oksfordzkiego, Fundacji na Rzecz Nauki Polskiej, Bawarskiej Kancelarii Państwowej oraz programów stypendialnych finansowanych przez Rektora UMK. Przebywała na stażach i pobytach naukowych w Wilnie, Londynie, Oksfordzie, Rzymie, Oldenburgu, Würzburgu, Berlinie, Kijowie, Mińsku, Grodnie, Tbilisi, Moskwie, Petersburgu, Paryżu, Kownie, Daugavpils. Była wykonawcą i kierownikiem projektów badawczych finansowanych przez Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego, Komitet Badań Naukowych, Ministerstwo Edukacji i Nauki. Jako wykładowca uczestniczyła w Szkole Letniej Studiów Białoruskich organizowanej przez Białoruskie Towarzystwo Historyczne (Białystok) i Center for Belarusian Studies at Southwestern College of Kansas University (USA), a także w Międzynarodowej Naukowej Szkole Letniej organizowanej przez Uniwersytet w Daugavpils (Łotwa).

Od 2013 roku jest członkiem jury konkursu w dyscyplinie historia organizowanego przez Międzynarodowy Kongres Studiów Białoruskich, a także członkiem Rady Naukowej Białoruskiej Biblioteki ‒ Muzeum im. Franciszka Skaryny w Londynie. Pracowała jako międzynarodowy ekspert na zlecenie Rady Naukowej Litwy oraz Higher Education Monitoring and Analysis Centre w Republice Litewskiej.

Jest członkiem Kolegium Redakcyjnego czasopisma "Міжнародні звязки України: наукові пошуки і знахідки" ("Międzynarodowe związki Ukrainy: naukowe poszukiwania i odkrycia") wydawanego przez Instytut Historii Ukrainy Narodowej Akademii Nauk Ukrainy, a także członkiem Rady Naukowej czasopisma "Беларускі Гістарычны Агляд" ("Białoruski Przegląd Historyczny") wydawanego przez Centrum Studiów Białoruskich przy Studium Europy Wschodniej Uniwersytetu Warszawskiego. Pracowała w redakcjach czasopism naukowych: "Zeszyt Muzeum Wojska w Białymstoku" i "Białoruskie Zeszyty Historyczne" (jako członek redakcji i zastępca redaktora naczelnego). Wchodzi w skład Rady Naukowej serii wydawniczych: "Szlachta i ziemiaństwo na ziemiach dawnej Rzeczypospolitej" i "Lokacje miast podlaskich". Od 2015 roku jest kierownikiem międzynarodowej konferencji naukowej corocznie organizowanej przez Muzeum Rolnictwa im. ks. Krzysztofa Kluka w Ciechanowcu przy współpracy Zarządu Głównego Polskiego Towarzystwa Historycznego, Instytutu Historii Litwy, Instytutu Historii Litwy (Wilno), Archiwum Głównego Akt Dawnych, Polskiej Misji Historycznej UMK w Würzburgu oraz Katedry Historii Wojskowej Instytutu Historii i Archiwistyki UMK. Należy do Polskiego Towarzystwa Historycznego, Towarzystwa Naukowego w Toruniu, Białoruskiego Towarzystwa Historycznego (Polska) i Naukowego Towarzystwa Historii Dyplomacji i Stosunków Międzynarodowych (Ukraina).


pełna lista i biogramy nowych profesorów

pozostałe wiadomości